Projekt ustawy o zmianie ustawy o broni i amunicji 2021
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie
Konieczność prowadzenia prac nad projektem wynika z konieczności implementacji do krajowego prawa przepisów Dyrektywy Rady 91/477/EWG z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (Dz. Urz. UE L 256/51 z 13.09.1991), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/51/WE z dnia 21 maja 2008 r. (Dz. Urz. UE L 179/5 z 08.07.2008) oraz dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2017/853 z dnia 17 maja 2017 r. (Dz. Urz. UE L. 137 z 24.05.2017) oraz sprostowanej w dniu 22 lipca 2017 r. (Dz. Urz. UE L 191/13 z 22.07.2017).
Istota rozwiązań ujętych w projekcie
Projekt ustawy o zmianie ustawy o broni i amunicji uzupełnia rozwiązania implementujące Dyrektywę 2017/853, zawarte w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym o odpowiednie zmiany w ustawie z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, która w polskim porządku prawnym reguluje zasady oraz tryb posiadania broni palnej i amunicji do celów cywilnych.
Istotą projektu jest dostosowanie siatki pojęciowej ustawy o broni i amunicji oraz kategorii broni do wymogów implementowanej Dyrektywy oraz terminologii stosowanej w ustawie o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Projekt wprowadza również wymagany Dyrektywą okresowy przegląd wydanych pozwoleń na broń w celu stwierdzenia dalszego spełniania określonych warunków przez ich posiadaczy. W treści projektu znajdują się także przepisy odnoszące się do okresu gromadzenia informacji o osobach posiadających pozwolenia na broń palną. W celu realizacji art. 6 ust. 7 i art. 7 ust. 4 Dyrektywy zakłada się rozszerzenie obowiązku przedstawienia raz na 5 lat właściwym organom orzeczeń lekarskich i psychologicznych na wszystkich posiadaczy pozwolenia na broń. Obecnie obowiązek ten dotyczy jedynie osób posiadających pozwolenie na broń dla celów: ochrony osobistej, ochrony osób i mienia oraz łowieckich.
Zakłada się wprowadzenie odwołania do wynikającego z Dyrektywy podziału broni i amunicji na kategorie A, B i C, gdzie kategoria A to broń szczególnie niebezpieczna. Zgodnie z wymogami Dyrektywy, w odniesieniu do najniebezpieczniejszych rodzajów broni palnej, przewiduje się przyjęcie przepisów ograniczających posiadanie i nabywanie tej broni, przy uwzględnieniu przewidzianych w art. 6 ust. 1 Dyrektywy wyjątków, dotyczących m.in. celów związanych z obroną narodową oraz strzelectwa sportowego. Część z rodzajów broni zawartej w tym katalogu już obecnie jest niedozwolona (np. broń samoczynna, potocznie zwana „bronią maszynową”), jednocześnie dodatkowe restrykcje (tj. zakaz posiadania) obejmują: broń palną samoczynną przerobioną na samopowtarzalną (możliwość oddania kolejnych strzałów, bez konieczności jej przeładowywania), samopowtarzalną broń palną pozwalającą na wystrzelenie większej liczby nabojów bez przeładowania (szczegółowe warunki określone są w załączniku do Dyrektywy), samopowtarzalną długą broń palną ze składaną kolbą i każdą broń palną z kategorii A przerobioną np. do strzelania ślepymi nabojami czy na broń gazową. Zakaz, jak dotychczas, nie dotyczyłby świadectw broni na okaziciela, wydawanych przedsiębiorcom działającym w zakresie usług ochrony osób i mienia (tak jak ma to już obecnie miejsce w przypadku broni samoczynnej).
Natomiast jako warunki dla uzyskania pozwolenia w przypadku strzelectwa sportowego proponuje się przyjąć - posiadanie od co najmniej 12 miesięcy dokumentu potwierdzającego kwalifikacje, wydanego przez polski związek sportowy właściwy w sprawie sportów strzeleckich, a także aktywne uczestnictwo w przygotowaniach do zawodów, członkostwo w klubie strzeleckim i konieczność wykorzystania broni kategorii A w danej dyscyplinie sportowej. Możliwość zastosowania takiego wyłączenia dla strzelców sportowych została przewidziana w art. 6 ust. 6 Dyrektywy, gdzie również wskazano minimalne, konieczne do spełnienia wymogi.
Natomiast w odniesieniu do organizacji proobronnych zakłada się wprowadzenie możliwości uzyskania przez nie świadectwa broni na broń szczególnie niebezpieczną, w tym kategorii A. Wyłączenie takie jest możliwe na mocy art. 6 ust. 2 Dyrektywy, która pozwala na wydawanie pozwoleń na broń kategorii A w celach m.in. obrony narodowej, w „indywidualnych, wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach”. Zakładane rozwiązanie przewiduje, że świadectwo broni kat. A będzie mogło być wydane tylko stowarzyszeniom, o których mowa w art. 45 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach, a które uzgadniają zakres swojej działalności odpowiednio z Ministrem Obrony Narodowej lub ministrem właściwym do spraw wewnętrznych. Świadectwo takie będzie mogło być wydawane tylko w celu szkolenia i realizacji ćwiczeń strzeleckich w ramach porozumienia z ww. organami w sprawie realizacji szkoleń proobronnych na okres 3 lat. Rozwiązanie powyższe uzupełnione zostanie o określenie zasad dopuszczenia do posiadania takiej broni dla członków organizacji proobronnych oraz zasad cofania dopuszczenia w przypadku zakończenia członkostwa w takiej organizacji.
Zmierzając do dostosowania ustawy o broni i amunicji do regulacji zawartych w ustawie o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, proponuje się zmianę roku produkcji broni palnej rozdzielnego ładowania przystosowanej do strzelania wyłącznie przy wykorzystaniu prochu czarnego (tzw. broń czarnoprochowa), dla którego broń starsza niż wskazany rok nie wymaga pozwolenia (jako broń historyczna), z obecnego 1885 r. na 1900 r., co stanowi poszerzenie uprawnień do posiadania broni czarnoprochowej bez pozwolenia.
Dyrektywa przewiduje również zakaz nabywania (z wyjątkiem posiadaczy pozwolenia na broń kategorii A) oraz zakaz posiadania wraz z bronią mechanizmów ładujących do samopowtarzalnej broni palnej centralnego zapłonu, które mogą pomieścić ponad 20 nabojów lub ponad 10 nabojów w przypadku długiej broni palnej. Obecnie w polskim prawie takie mechanizmy nie są objęte regulacjami w zakresie posiadania i obrotu, więc Dyrektywa wymusza w tym obszarze dodatkowe restrykcje. Przygotowana propozycja zakłada, że pozwolenie na broń (kategorii B) cofa się osobie, która posiada broń z dołączonym mechanizmem ładującym tego typu (co jest, jak się wydaje, najłagodniejszym wariantem implementacji postanowień Dyrektywy w tym, zakresie). Ponadto proponuje się wprowadzenie zakazu nabywania takich mechanizmów – z wyjątkiem posiadaczy pozwolenia na broń kategorii A.
Zakładane jest także wprowadzenie dodatkowej przesłanki do cofnięcia pozwolenia na broń, tj. gdy nie została ona oznakowana (oznakowanie broni jest wymagane przez Dyrektywę) – obowiązek nakłada ustawa o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, a dodatkowe sankcjonowanie braku takiego oznakowania w ustawie o broni i amunicji stanowi jego konsekwencję.
Niezbędne jest także dodanie obowiązku informowania właściwego organu Policji o adresie przechowywania broni oraz o zmianie tego adresu w ciągu 14 dni – co wynika z przyjętego w ustawie o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym sposobu implementacji Dyrektywy w zakresie Systemu Rejestracji Broni.
Zawarte w projekcie przepisy przejściowe zakładają zachowanie ważności pozwoleń na broń wydanych na podstawie dotychczasowych przepisów.
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM
II kwartał 2021